Auteur: mr. drs. Harry Groenenboom
Werknemers gaan vriendschappelijk met elkaar om. Ook privé. Rechtvaardigt dat seksueel grensoverschrijdend gedrag? Daarover sprak de kantonrechter te Utrecht zich onlangs uit.
Relevante feiten
Werknemer is sinds 1 september 2020 werkzaam voor een catering- en horecaonderneming. Hij heeft daarin belangrijke leidinggevende taken op management niveau.
In oktober 2020, midden in de coronatijd, wordt het restaurant geopend. De onderlinge verhoudingen tussen medewerkers zijn vriendschappelijk. Ook buiten werktijd zijn er privé-contacten.
In december 2020 krijgt een vrouwelijke collega een relatie met een mannelijke collega. Zij houdt de relatie geheim. Maar in augustus 2021 maakt zij de relatie toch bekend aan de werknemer. Deze vindt dat de man niet bij de vrouw past. Ook neemt hij het haar kwalijk dat zij niet open tegen hem was over de relatie. Een en ander laat hij ook blijken.
In september 2021 vindt een proeverij van nieuwe gerechten en wijn plaats. De werknemer maakt dan verschillende seksueel getinte opmerkingen naar zijn vrouwelijke collega. Zoals: “Zijn net jouw borsten, deze bloemkooltjes.” Na afloop maakt men een tocht met de boot van werknemer. Tijdens de vaartocht worden opmerkingen gemaakt over de relatie die de vrouwelijke collega had. Daarbij playbackt de werknemer een nummer mee dat op die relatie betrekking wordt betrokken. Als de vrouwelijke collega na het aanmeren de boot wil verlaten, probeert werknemer hardhandig om dat te verhinderen waardoor zij valt.
Verschillende andere incidenten vinden plaats. Op 17 januari 2022 is de maat vol voor de vrouwelijke collega. Werknemer belde haar toen dronken op om 23.00 uur. Het telefoongesprek ging over mannen en relaties. Werknemer noemde zijn vrouwelijke collega ‘schatje’, ‘lekker ding’ en ‘lieverd’. Ook zei hij dat hij, voordat ze betrekkingen aanknoopte met haar mannelijke collega, graag een relatie met haar had gewild. Maar nu zag hij haar meer ‘als een zusje’.
De vrouwelijke collega schakelt de vertrouwenspersoon in. Werkgever stelt een onderzoek in. En ontslaat de werknemer vervolgens op staande voet op grond van grensoverschrijdend en ontoelaatbaar gedrag.
Werknemer begint een procedure bij de kantonrechter. Hij verzoekt onder meer een billijke vergoeding van € 216.065,20. Dit motiveert hij met de stelling dat het in de bedrijfscultuur paste dat medewerkers van het restaurant amicaal, los en ongedwongen met elkaar omgingen. Ook na werktijd en privé. Verder was hij nooit gewaarschuwd dat zijn gedrag tot ontslag kon leiden.
Oordeel kantonrechter
De kantonrechter oordeelt dat de werknemer na de boottocht op zijn gedrag is aangesproken. Daarmee is de werknemer dus gewaarschuwd. Desondanks paste hij zijn gedrag niet aan.
Het is niet relevant of vrouwen lieten blijken dat zij het gedrag van de werknemer niet op prijs stelden. Het is een ervaringsfeit dat het voor werknemers lastig is om zich onomwonden uit te spreken tegen een leidinggevende.
Verder betekent de bedrijfscultuur niet dat het gedrag dat naar objectieve maatstaven grensoverschrijdend is, door de vingers moet worden gezien. Integendeel. Het feit dat collega’s een ondergeschikte positie innamen tegenover deze werknemer als leidinggevende, betekent dat hij zich extra bewust moest zijn van de afhankelijke positie waarin zij tegenover hem verkeerden. En juist omdat in de horeca werk en privé gemakkelijk in elkaar overlopen, had werknemer moeten waken voor grensoverschrijdingen. Hier komt bij dat hij was betrokken bij het opstellen van een ‘service manual’, waarin gedragsregels die binnen de onderneming gelden, zijn beschreven. Het feit dat de werknemer en de betrokken vrouwelijke werknemer lange tijd vriendschappelijk met elkaar omgingen, is geen verontschuldiging voor het gedrag van de werknemer.
De conclusie van de kantonrechter is dat de gedragingen van de werknemer objectief gezien intimiderend, kwetsend, vernederend en seksueel overschrijdend zijn. De vorderingen van de werknemer worden daarom afgewezen.
De les
Uit deze uitspraak blijkt dat de werkomgeving geen excuus vormt voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. Integendeel. Ook in een werkomgeving waarin losse omgangsvormen gelden, dient een leidinggevende alert te zijn op het bewaken van grenzen in de omgang met medewerkers die hiërarchisch ondergeschikt zijn.
De uitspraak vindt u hier